Lage bloeddruk (hypotensie) tijdens de zwangerschap: oorzaken en oplossingen

Definitie van lage bloeddruk bij zwangere vrouwen 

Lage bloeddruk tijdens de zwangerschap, ook wel hypotensie genoemd, wordt omschreven als een bloeddruk onder de norm. Volgens de WHO ligt de ideale bloeddruk tussen 115 en 120 mm Hg voor de systolische druk. En tussen 75 en 80 mm Hg voor de diastolische druk. Met andere woorden, een bloeddruk van ongeveer 12/7. Als de bloeddruk te laag is, is er te weinig druk in de bloedvaten. Bloed vervoert zuurstof naar organen en weefsels die dat nodig hebben. Als de bloeddruk van een vrouw tijdens de zwangerschap te laag is, krijgen de hersenen onvoldoende zuurstof en dat kan leiden tot duizeligheid en een gevoel van malaise.

Wat zijn de symptomen van lage bloeddruk? 

Tijdens de zwangerschap ondergaat een zwangere vrouw een aantal veranderingen, vooral op hormonaal vlak, die kunnen leiden tot een daling van de bloeddruk. De klinische symptomen zijn typisch een intense en buitengewone vermoeidheid. Zwangere vrouwen kunnen ook last hebben van duizeligheid en een licht gevoel in het hoofd, vooral als ze plotseling van houding veranderen of lang rechtstaan. Dit kan leiden tot flauwvallen met of zonder bewustzijnsverlies. Andere symptomen zijn hoofdpijn, bleekheid en koud zweet. En soms ook wazig zien en oorsuizingen.

Wat zijn de specifieke oorzaken van een lage bloeddruk tijdens de zwangerschap? 

Er zijn verschillende redenen waarom de bloeddruk daalt tijdens de zwangerschap:

• Hormonale schommelingen: tijdens de zwangerschap stijgt het progesterongehalte bij zwangere vrouwen. Hierdoor verwijden de wanden van de bloedvaten zich. Dit leidt tot een daling van de bloeddruk tijdens de zwangerschap, vooral in het eerste trimester.
• Samendrukking van de vena cava of holle ader vanaf het tweede trimester van de zwangerschap: de vena cava inferior loopt over de achterkant van de baarmoeder, aan de rechterkant, en zorgt ervoor dat het bloed vanuit de benen en het bekken terugstroomt naar het hart. Hoe groter de baarmoeder wordt, hoe groter het risico op compressie van de vena cava. Vooral als de moeder op haar rechterzij of -rug ligt.
• Bloed voor de placenta en de baby: tijdens het derde trimester van de zwangerschap moet het hart 1,25 liter extra bloed per minuut rondpompen om de foetus van zuurstof en voedingsstoffen te voorzien. Deze extra inspanning kan nadelig zijn voor de moeder en leiden tot bloeddrukdalingen.

Wat zijn de risico's voor moeder en baby in geval van hypotensie? 

Een matige daling van de bloeddruk is niets om je zorgen over te maken tijdens de zwangerschap. Het is een normaal gevolg van de hormonale en lichamelijke veranderingen. Maar het kan wel een bron van ongerustheid zijn voor de moeder, omdat ze bang is om te vallen, het bewustzijn te verliezen en de gezondheid van de baby aan te tasten.

Ernstige hypotensie daarentegen kan zowel de moeder als de baby schaden, omdat ze het bewustzijn kan verliezen of in shock raken. Bij een val kan de foetus gewond raken. Ernstige lage bloeddruk bij de moeder kan leiden tot onvoldoende bloedtoevoer naar de baby, wat dan weer kan resulteren in onvoldoende toevoer van zuurstof en voedingsstoffen. Dit kan leiden tot een achterblijvende groei van de foetus, een laag geboortegewicht of vroeggeboorte, maar ook tot foetale nood tijdens de bevalling.

Welke preventieve maatregelen moeten worden genomen tegen lage bloeddruk bij zwangere vrouwen? 

Er zijn enkele eenvoudige, dagelijkse preventieve maatregelen om zwangerschapsgerelateerde hypotensie tegen te gaan.

Volgende wordt best vermeden:

• Langdurig staan;
• Op de rug liggen omdat dit de veneuze afvoer belemmert;
• Op de rechterzij liggen, wat de vena cava (holle ader) samendrukt.

Aanstaande moeders leggen zich daarom best op hun linkerzij, met hun benen gebogen en iets omhoog.

Zwangere vrouwen moeten ook opletten dat ze niet abrupt van houding veranderen. Regelmatige lichaamsbeweging, verenigbaar met de zwangerschap, helpt om de veneuze terugstroom te verbeteren en een lage bloeddruk te bestrijden. Ook een goede hydratatie heeft een gunstig effect, omdat water het bloedvolume vergroot.

Als je je duizelig of onwel voelt, moet je gaan zitten of liggen waar je bent om te vermijden dat je valt.

Mogelijke behandelingen voor lage bloeddruk tijdens de zwangerschap 

Bij elke prenatale controle moet de bloeddruk van een zwangere vrouw worden gecontroleerd. Als de daling van de bloeddruk tijdens de zwangerschap matig is, zijn enkele eenvoudige tips en een regelmatige controle voldoende.

In sommige gevallen van ernstigere hypotensie wordt een medische behandeling voorgeschreven. Dit kunnen medicijnen zijn om de bloeddruk te verhogen (vasopressoren) en intraveneuze zoutoplossingen (om het bloedvolume te verhogen).

Aanbevolen medische behandeling voor lage bloeddruk tijdens de zwangerschap 

De medische behandeling van lage bloeddruk tijdens de zwangerschap is afhankelijk van de ernst ervan en omvat :

• Regelmatige bloeddrukcontroles door de arts en door de patiënt thuis;
• Controle van de bloedstroom naar de foetus (Doppler);
• Urine- en bloedonderzoeken en aanvullende echografieën.

In het geval van ernstige hypotensie kan een opname in het ziekenhuis nodig zijn voor nauwgezette controles.