Glucosurie tijdens de zwangerschap: wat te verwachten?

De test op glucosurie maakt onderdeel uit van de verschillende tests die worden gedaan in het kader van de zwangerschapsopvolging. Aangezien de term “gluco” verwijst naar suiker en “ureum” naar urine, wordt glucosurie logischerwijze gedefinieerd als de meting van het suikergehalte in de urine. In normale omstandigheden wordt glucose volledig door de nieren gereabsorbeerd en komt het niet in de urine terecht. Om allerlei redenen kunnen er tijdens de zwangerschap echter in meer of mindere mate sporen van glucose in de urine aanwezig zijn. Hoewel dit niet noodzakelijkerwijs zorgwekkend is, kan het wel wijzen op een onderliggende zwangerschapsgerelateerde aandoening die zorgvuldig moet worden opgevolgd en eventueel zelfs behandeld. Om dit soort bloedsuikerschommelingen in een vroeg stadium op te sporen, worden er regelmatig urinetests ingepland door de behandelende artsen of gynaecologen.

Over het algemeen wordt aangenomen dat de normale nuchtere drempelwaarde voor glucose in de urine bij zwangere vrouwen niet hoger mag zijn dan 0,95 g/L, hoewel deze norm per analyselaboratorium kan verschillen. Als er een hoger niveau bij een zwangere vrouw wordt vastgesteld, dan moet de arts die de zwangerschap opvolgt de oorzaak bepalen. De hormonale veranderingen tijdens de zwangerschap kunnen leiden tot fysieke disfuncties of onevenwichten die verantwoordelijk zijn voor een minder efficiënte nierfiltratie. Een overmatige toename van glucosurie kan een teken zijn van de ontwikkeling van zwangerschapsdiabetes. Dit type fenomeen treedt meestal op tijdens de tweede helft van de zwangerschap. Volgens de Diabetesliga wordt zwangerschapsdiabetes jaarlijks vastgesteld bij ongeveer 9,5% van de zwangere vrouwen in Vlaanderen.

Als glucosurie een symptoom is van zwangerschapsdiabetes, moet de aanstaande mama medisch behandeld worden. Deze zwangerschapsgerelateerde aandoening kan immers ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid van zowel de mama (vroegtijdige bevalling, zwangerschapsvergiftiging, ...) als de foetus (te hoog geboortegewicht, te lage bloedsuikerspiegel, ...). Daarom worden de glucosespiegels in de urine gedurende de hele zwangerschap gemeten. Deze controle wordt opgevoerd bij vrouwen met een verhoogd risico op zwangerschapsdiabetes (overgewicht, polycysteus ovariumsyndroom, gevorderde leeftijd, enz.) Als de diagnose bevestigd is, moet een regelmatige controle van de bloedsuikerspiegel worden ingevoerd en moeten bepaalde voedings- en hygiëneadviezen worden nageleefd.

Het onder controle houden van de bloedsuikerspiegel bij zwangere vrouwen bestaat voornamelijk uit het aanpassen van hun voedingspatroon. Voordat een medische behandeling wordt opgestart, wordt over het algemeen voedingsadvies gegeven om de bloedsuikerspiegel tijdens de zwangerschap te helpen verlagen. Belgeleiding door een voedingsdeskundige/diëtist kan in dit geval heel nuttig zijn om de dagelijkse calorie-inname te bepalen, alsook de hoeveelheid glucose die niet mag worden overschreden. Het is ook heel belangrijk om de voorkeur te geven aan koolhydraten met een lage glycemische index, zoals volkoren granen en peulvruchten. Ultra-bewerkte producten en frisdranken moeten worden vermeden. Het doel van deze aanpassing van het voedingspatroon is om hyperglykemie (te hoge bloedsuikerspiegel) te voorkomen door de inname van koolhydraten gelijkmatig over de dag te verdelen. Aangezien koolhydraten essentieel zijn voor de groei van de foetus, is het belangrijk om ze niet uit het dieet te schrappen, maar ze zorgvuldig te selecteren op hun voedingswaarde.

Naast een evenwichtiger voedingspatroon wordt ook regelmatige lichaamsbeweging, aangepast aan de zwangerschapsfase, aanbevolen. Lichte sporten zoals zwemmen, wandelen en yoga helpen de bloedsuikerspiegel te reguleren door de werking van insuline positief te beïnvloeden. Calorieverbruik is ook een uitstekende manier om de bloedsuikerspiegel te verlagen en dus ook de urinesuikerspiegel. De gezondheidsautoriteiten raden zwangere vrouwen met zwangerschapsdiabetes daarom aan om 3 tot 5 keer per week ongeveer 30 minuten per dag te bewegen. Voorafgaand medisch advies wordt sterk aangeraden om te controleren of de zwangerschap verenigbaar is met het beoefenen van sport.

Aangezien de aanwezigheid van glucose in de urine een fenomeen is dat zwangere vrouwen kan treffen, is de controle van de glucosespiegel tijdens de zwangerschap een van de fundamentele pijlers van de medische opvolging. De constatering van een significante glucosurie kan een suikertolerantiestoornis aan het licht brengen die kan leiden tot zwangerschapsdiabetes. Deze zwangerschapsgerelateerde aandoening moet nauwlettend in de gaten worden gehouden om het risico op verwikkelingen voor zowel mama als baby tot een minimum te beperken. Het voedingspatroon opnieuw in evenwicht brengen om de koolhydraatinname onder controle te houden is de eerste stap, voordat een eventuele insulinetherapie wordt gestart.