De vermoedelijke bevallingsdatum: alles wat je erover moet weten

Bij het vaststellen van een zwangerschap probeert de gynaecoloog of vroedvrouw de vermoedelijke bevallingsdatum te berekenen. Deze is gebaseerd op de datum van de eerste dag van de laatste menstruatie. Standaard wordt de DDP vastgesteld op 280 dagen na de eerste dag van de laatste menstruatie. De DDP is belangrijk omdat het de ziekteverzekering in staat stelt de kosten van de zwangerschapscontroles te dekken. De vermoedelijke bevallingsdatum wordt ook gebruikt om de data van zwangerschapsverlof en ouderschapsverlof bij benadering vast te stellen. En tenslotte dient hij ook als uitgangspunt voor de berekening van bepaalde gezinstoelagen.

De regel van Naegele

Sinds de 18e eeuw wordt de berekening gemaakt door 280 dagen op te tellen bij de datum van het begin van de laatste menstruatie. Een Duitse arts, Franz Naegele (1778-1851), bedacht deze methode. Zijn methode werkt over het algemeen goed in de meeste gevallen, maar ze is gebaseerd op een regelmatige menstruatiecyclus van 28 dagen. Bovendien moet je de datum waarop je laatste menstruatie begon ook kennen, wat niet altijd het geval is. De datum van de eisprong kan ook van persoon tot persoon verschillen.

De regel van Naegele houdt ook geen rekening met de verscheidenheid van zwangere vrouwen: hun leeftijd, of ze nullipaar (een vrouw die nog nooit een kind gebaard heeft dat levensvatbaar was) of multipaar (al meerdere levensvatbare zwangerschappen voldragen) zijn, etc. Bovendien kan de DDP die door de regel van Naegele wordt geschat een bron van stress zijn voor sommige zwangere vrouwen. Ze zien 40 weken als een deadline. Als deze datum voorbij is, worden ze ongerust. Onderzoekers hebben daarom geprobeerd andere methoden te ontwikkelen om de DDP te berekenen.

De zwangerschapsroulette (of de zwangerschapsleeftijd calculator)

Gynaecologen en vroedvrouwen gebruiken ook vaak een zwangerschapsroulette om de vermoedelijke bevallingsdatum vast te stellen. Ook hier moeten ze de begindatum van je laatste menstruatie kennen. Door deze datum in te voeren in het daarvoor bestemde venster, toont de roulette de DDP. Deze methode is ook bij benadering, omdat het gebaseerd is op een gemiddelde.

Gynaecologen en verloskundigen gebruiken echo's om de DDP tijdens de zwangerschap te verfijnen. De echografie in het eerste trimester kan bijvoorbeeld worden gebruikt om de DDP nauwkeuriger te bepalen. Hiervoor gebruiken gynaecologen de berekening van craniocaudale lengte (de lengte van een embryo of foetus, gemeten vanaf het hoofd tot het stuitje). Deze methode is tot op 5 à 7 dagen nauwkeurig. Craniocaudale lengtemetingen zijn nauwkeuriger naarmate de echo eerder in het eerste trimester wordt uitgevoerd. Voor een optimale nauwkeurigheid moet deze schatting van de DDP over het algemeen worden gemaakt met een echo tussen de 8e en de 16 week van de zwangerschap. Alle foetussen ontwikkelen zich in de eerste weken immers in hetzelfde tempo, maar naarmate de zwangerschap vordert verschilt de groeisnelheid van de foetus van de ene zwangere tot de andere.

De arts vergelijkt de metingen tijdens de echografie met de DDP die is vastgesteld ten opzichte van de datum van de laatste menstruatie. Als de data overeenkomen, laat hij het hierbij. Hij zal de DDP alleen veranderen als de metingen sterk afwijken van de eerder vastgestelde datum.

Vroeggeboorten en verlengde zwangerschappen

Het is belangrijk om te onthouden dat de DDP een inschatting is. Een voldragen zwangerschap duurt ongeveer 40 weken. Sommige geboorten kunnen echter vroeger of later plaatsvinden.

Vroeggeboorte kan om verschillende redenen voorkomen. Artsen spreken van een vroeggeboorte als de baby wordt geboren bij 37 weken amenorroe (geen menstruatie) of eerder. De meest voorkomende oorzaken zijn:

• inleiding van de bevalling om medische redenen;
• een levensbedreigend probleem met de placenta;
• zwangerschapsvergiftiging (hoge bloeddruk en de aanwezigheid van eiwit in de urine van de zwangere vrouw);
• meerlingzwangerschap;
• een probleem met de baarmoeder of baarmoederhals; 
• een infectie tijdens de zwangerschap;
• gebruik van drugs, alcohol of roken tijdens de zwangerschap.

Omgekeerd worden sommige zwangerschappen verlengd. Een zwangerschap wordt als “postterm” beschouwd als de bevalling twee weken na de DDP plaatsvindt. Bepaalde factoren verklaren een verlengde zwangerschap:

• een eerste zwangerschap ;
• eerdere zwangerschappen met bevalling na de uitgerekende datum
• een body mass index (BMI) van meer dan 30 (zwaarlijvigheid) van de zwangere vrouw;
• een fout bij de berekening van de uitgerekende datum.

De bevalling inleiden en van dichtbij opvolgen

Vanaf een week na de uitgerekende datum zal de gynaecoloog-verloskundige de zwangerschap nauwgezetter opvolgen. Hij of zij maakt nog meer echografieën en controleert de hartslag en de bewegingen van de foetus. Een vruchtwaterpunctie kan ook worden overwogen. Afhankelijk van de resultaten van de onderzoeken kan de arts aanraden om de bevalling op te wekken. Dit betekent dat de er kunstmatig weeën worden opgewekt, zodat de bevalling kan beginnen en de baby geboren kan worden.

De DDP die aan het begin van de zwangerschap wordt berekend, is slechts een schatting. Het is gebaseerd op gemiddelden en standaardprofielen. Het is heel normaal om voor of na de vermoedelijke datum te bevallen. Dat vormt geen probleem voor de zwangere, noch voor de baby.