De bijzonderheden van eeneiige tweelingen

Wat is monozygote of eeneiige tweeling?

De term “monozygoot” beschrijft het perfect: “mono” betekent “slechts één” en “zygote” betekent “eicel”. Een monozygote of eeneiige tweeling ontstaat door de deling van één enkele bevruchte eicel. De eicel splitst zich na de bevruchting op in twee delen, namelijk in twee identieke embryo's. Omdat deze twee embryo's het resultaat zijn van de combinatie van één eicel en één zaadcel, delen ze hetzelfde DNA. Ze krijgen bij de geboorte ook hetzelfde geslacht: twee meisjes of twee jongens.

Bij de geboorte kunnen ouders subtiele verschillen waarnemen tussen eeneiige tweelingen. Dit komt door de genetische mutaties die in de baarmoeder plaatsvinden. Eén van de twee kan bijvoorbeeld een moedervlek hebben - een handige manier om ze van elkaar te onderscheiden. De ene kan ook een hoger geboortegewicht hebben dan de andere. Dit komt omdat diegene die meer weegt meer bloed van de placenta heeft gekregen.

Monozygote tweelingen kunnen erg op elkaar lijken, maar ze zijn niet identiek. Bepaalde omgevingsfactoren en/of ziekten kunnen hun uiterlijk in de loop der jaren ook veranderen. Dat is bijvoorbeeld het geval wanneer één van beide rookt of meer dan de andere aan de zon wordt blootgesteld. Of als de ene meer aan sport doet dan de andere. Ook ziektes en ongelukken kunnen er ook voor zorgen dat eeneiige tweelingen er in de loop der jaren anders gaan uitzien.

Hoe vaak komen zwangerschappen van eeneiige tweelingen voor en wat veroorzaakt ze?

De oorzaak van de bevruchting van eeneiige tweelingen is nog onbekend bij onderzoekers. Wetenschappers hebben nog niet vastgesteld waarom een bevruchte eicel zich deelt. Deze deling is het gevolg van een afwijking tijdens het ontwikkelingsproces. Hoewel een eeneiige tweeling in sommige families veel voorkomt, is er nog geen erfelijke oorsprong bewezen. De kans erop is dus niet genetisch bepaald.

De frequentie van spontaan verwekte eeneiige tweelingen blijft stabiel op 4 per 1.000 geboortes. Bij ongeveer een derde van alle spontane tweelingzwangerschappen gaat het om een eeneiige tweeling. Eeneiige tweelingen worden twee keer zo vaak verwekt met in-vitrofertilisatie (IVF) dan zonder.

Wat als de eeneiige tweeling zich in dezelfde vruchtzak ontwikkelt?

Zwangerschappen van eeneiige tweelingen die dezelfde vruchtzak delen, ook wel bekend als monoamniotische tweelingen, zijn zeldzaam. De prevalentie is ongeveer één zwangerschap op 10.000. Deze soort zwangerschap brengt grote risico's met zich mee, groter dan die van meerlingzwangerschappen. De grootste oorzaak van het hogere risico is het feit dat de navelstrengen samengedrukt kunnen raken waardoor de foetus beroofd kan worden van zuurstof en voedingsstoffen.

De meeste eeneiige tweelingen ontwikkelen zich echter in aparte vruchtzakken.

Wat de placenta betreft is elk geval verschillend. Als de bevruchte eicel zich heel vroeg deelt, ontwikkelen de twee embryo's elk hun eigen placenta. Maar als de deling later plaatsvindt, delen ze één placenta.

Specifieke risico's en complicaties bij een eeneiige tweeling

Of het nu al dan niet om een eeneiige tweeling gaat, een meerlingzwangerschap houdt risico's op complicaties in. Deze risico’s gelden zowel voor de foetus als de zwangere vrouw. Zo heeft de vrouw meer kans op zwangerschapsdiabetes, bloedarmoede en zwangerschapsvergiftiging. Ook het risico op een miskraam is hoger. Tweelingen lopen een groter risico op groeiachterstand en vaak groeit de ene baby sneller dan de andere. Eeneiige tweelingen die dezelfde placenta delen, kunnen getroffen worden door het transfusiesyndroom. Dat is een complicatie die optreedt wanneer er een ongelijkmatige bloedstroom is tussen de twee baby’s via de placenta. De ene krijgt te veel bloed, de andere te weinig.

Meer medische controles tijdens de zwangerschap van een eeneiige tweeling

Vanwege het risico op complicaties bij een meerlingzwangerschap wordt de prenatale controle versterkt. Gynaecologen en verloskundigen voeren bij voorkeur aanvullende echografieën en onderzoeken uit. Zo kunnen ze de gezondheid van de zwangere vrouw en de normale ontwikkeling van de foetus controleren.

Bijzonderheden bij de bevalling en het leven na de geboorte

Alle meerlingzwangerschappen brengen hogere risico's met zich mee dan eenlingzwangerschappen. De meest voorkomende verwikkelingen zijn vroeggeboorte, laag geboortegewicht en overlijden van de pasgeborene. Meer dan de helft van de tweelingen (eeneiig of twee-eiig) wordt te vroeg geboren. De bevalling verloopt ook anders bij tweelingzwangerschappen. Zwangerschappen van eeneiige tweelingen vereisen meestal een keizersnede. Te vroeg geboren baby's hebben vaak speciale medische zorg nodig die verleend wordt in een gespecialiseerde neonatale afdeling.

Een zwangerschap die speciale aandacht vereist

Gezien het risico op complicaties, vereisen zwangerschappen van eeneiige tweelingen nauwgezetter medisch toezicht om problemen voor zowel de zwangere vrouw als de foetus te beperken. Het is ook belangrijk om te anticiperen op de geboorte en de zorg daarna.