MBV: wat is medisch begeleide voortplanting?

MBV staat voor medisch begeleide voortplanting. Dit omvat alle technieken die kunnen worden gebruikt om een zwangerschap mogelijk te maken. De term MAV (medisch geassisteerde voortplanting) wordt soms ook gebruikt als synoniem. In België biedt het RIZIV terugbetaling voor bepaalde behandelingen binnen de MBV, afhankelijk van de leeftijd van de vrouw en de gebruikte techniek. Volgens cijfers van de Belgische Vereniging voor Reproductieve Geneeskunde (BSRM) worden jaarlijks duizenden vruchtbaarheidsbehandelingen uitgevoerd.

In België zijn technieken voor medisch begeleide voortplanting toegankelijk voor koppels met vruchtbaarheidsproblemen, lesbische koppels en alleenstaande vrouwen. Draagmoederschap is in België niet wettelijk geregeld, maar wordt in bepaalde gevallen toch toegepast via privaatrechtelijke overeenkomsten. Wel wordt er in België gewerkt aan een wettelijk kader om de rechten van alle betrokken partijen beter te beschermen.

De technieken binnen de medisch begeleide voortplanting omvatten verschillende methoden om een zwangerschap te verkrijgen. Ze helpen niet alleen koppels met vruchtbaarheidsproblemen, maar ook vrouwen zonder mannelijke partner om een kind te krijgen.

Binnen de MBV bestaan er verschillende methoden:

• Kunstmatige inseminatie (KI): hierbij worden zaadcellen van de partner of een donor rechtstreeks in de baarmoeder ingebracht. Dit is vaak de rste stap bij vruchtbaarheidsproblemen.
• In-vitrofertilisatie (IVF): bij deze techniek vindt de bevruchting buiten het lichaam plaats. De eicel en zaadcellen worden in het laboratorium samengebracht en het embryo wordt vervolgens teruggeplaatst in de baarmoeder.
• ICSI (Intracytoplasmatische Sperma-injectie): dit is een verfijnde vorm van IVF waarbij één geselecteerde zaadcel rechtstreeks in de eicel wordt geïnjecteerd.
• IMSI (Intracytoplasmatisch Morfologisch Geselecteerde Sperma-injectie): hierbij wordt een zeer krachtige microscoop gebruikt om de best ontwikkelde zaadcellen te selecteren.

Het traject voor MBV start meestal met een consultatie bij een huisarts of gynaecoloog. Vervolgens wordt de patiënte doorverwezen naar een fertiliteitscentrum zoals het UZ Brussel, UZ Leuven, UZ Gent of CHU Saint-Pierre, waar een multidisciplinair team (gynaecoloog, bioloog, psycholoog, enz.) de beste aanpak bepaalt.

Indien nodig worden bijkomende onderzoeken uitgevoerd om de oorzaak van de vruchtbaarheidsproblemen vast te stellen. In veel gevallen volgt een hormonale behandeling om de eicelrijping te stimuleren. Daarna wordt de zaadcel geïntroduceerd via kunstmatige inseminatie of vindt de terugplaatsing van een embryo plaats bij IVF.

In België wordt vaak een wachttijd voorzien om koppels en alleenstaande vrouwen de tijd te geven om hun beslissing te overwegen.

Het succespercentage van een MBV-techniek varieert per vrouw, per leeftijd en per behandeling.

• Kunstmatige inseminatie (KI): 12% tot 19% slaagkans per cyclus.
• IVF: de kans op een succesvolle zwangerschap na een embryo-transfer ligt tussen 25% en 40%, afhankelijk van de leeftijd van de vrouw en de kwaliteit van het embryo.

Volgens het Belgisch fertiliteitsnetwerk is na een volledige MBV-behandeling ongeveer 50% van de vrouwen moeder geworden binnen een periode van vijf jaar.

Er zijn drie hoofdcategorieën binnen de medisch begeleide voortplanting:

1. Kunstmatige inseminatie (KI): hierbij worden zaadcellen rechtstreeks in de baarmoeder ingebracht.

2. Klassieke IVF: de eicel wordt buiten het lichaam bevrucht en nadien teruggeplaatst.

3. ICSI en IMSI: geavanceerde vormen van IVF waarbij specifieke zaadcellen geselecteerd worden voor bevruchting.

In België worden bepaalde vruchtbaarheidsbehandelingen gedeeltelijk of volledig terugbetaald door het RIZIV. De terugbetaling geldt tot de leeftijd van 42 jaar voor de vrouw en omvat:

• • 6 terugbetaalde IVF-pogingen (inclusief ICSI)
• • 6 terugbetaalde kunstmatige inseminaties

Na de terugbetaalde cycli kunnen de kosten sterk oplopen, afhankelijk van de gekozen techniek en het ziekenhuis. De prijs voor een niet-terugbetaalde IVF-behandeling ligt tussen €2.500 en €6.000 per poging. Sommige koppels zoeken fertiliteitsbehandelingen in het buitenland, bijvoorbeeld in Spanje of Nederland, waar soms andere regels gelden.