Shaken Infant Syndroom: leeftijd, symptomen, risico’s

Shaken Infant Syndroom (SIS) treedt op wanneer een volwassene – vaak uit onmacht of frustratie – een baby of zeer jong kind vrijwillig en hard door elkaar schudt. Dit kan gebeuren door een ouder of een andere verzorger. Doordat een baby een relatief zware en kwetsbare hoofd-halsregio heeft en de nekspieren nog niet voldoende ontwikkeld zijn, kan het schudden leiden tot ernstig letsel aan de hersenen (Belgisch Centrum voor Evidence-Based Medicine, CEBAM).

Schudden veroorzaakt een plotselinge versnelling en vertraging van de hersenen binnen de schedel, wat kan leiden tot hersenbloedingen, schade aan zenuwbanen en zelfs botbreuken. Dit maakt Shaken Infant Syndroom een medische urgentie, waarbij snel handelen noodzakelijk is (Belgische Vereniging voor Kindergeneeskunde, BVK).

Shaken Infant Syndroom treft vooral baby's jonger dan één jaar, met een piek tussen de twee en zes maanden (Kind en Gezin). In stressvolle situaties, zoals voortdurende huilbuien of vermoeidheid bij ouders, kunnen bepaalde risicofactoren het risico op SIS verhogen, zoals:

•  Slaapgebrek en uitputting van ouders
•  Eenzaamheid of een gebrek aan ondersteuning
•  Psychische problemen of stress binnen het gezin
•  Problemen in de relatie of werkdruk

Uit Belgisch onderzoek blijkt dat gemiddeld één op de vijf baby's die geschud worden, overlijdt aan de gevolgen (CEBAM). Anderen houden blijvende schade over, zoals cognitieve stoornissen, motorische beperkingen of gedragsproblemen.

De eerste tekenen van hersenletsel kunnen subtiel zijn, maar enkele waarschuwingssignalen zijn:

•  Moeilijk ademen of ademstilstanden
•  Ongebruikelijke slaperigheid of bewustzijnsverlies
•  Spierkrampen of schokkende bewegingen
•  Voedingsproblemen, braken zonder duidelijke oorzaak
•  Ongewone oogbewegingen, wegdraaiende blik
•  Prikkelbaarheid of extreme passiviteit (BVK)

Indien je een of meerdere van deze symptomen opmerkt bij je baby, is het essentieel om onmiddellijk medische hulp in te schakelen door 112 te bellen (Kind en Gezin).

Artsen voeren verschillende onderzoeken uit om een diagnose te stellen:

•  CT-scan of MRI om hersenbloedingen en schade vast te stellen
•  Oogonderzoek om netvliesbloedingen te detecteren
•  Bloedonderzoek en radiografie om andere verwondingen uit te sluiten (CEBAM)

Wanneer artsen Shaken Infant Syndroom vaststellen, wordt er in België een melding gedaan bij Kind en Gezin of de politie, die verdere stappen onderneemt om het kind te beschermen.

De ernst van de gevolgen hangt af van de duur en intensiteit van het schudden. Mogelijke gevolgen zijn:

• Ernstige hersenbeschadiging en verstandelijke beperking
• Epilepsie of andere neurologische aandoeningen
• Blindheid of gehoorverlies
• Motorische beperkingen, zoals spasmen of verlamming
• Gedragsproblemen en leerstoornissen op latere leeftijd (BVK)

Als je denkt dat een baby slachtoffer is van SIS, handel dan onmiddellijk:

• Bel 112 als de baby ademhalingsproblemen of bewustzijnsverlies vertoont
• Vermijd verdere manipulatie en laat de baby in een veilige positie
• Informeer een arts en geef zo veel mogelijk informatie over de situatie (Kind en Gezin)

Ouders en verzorgers kunnen stressvolle momenten anders aanpakken om het risico op schudden te verkleinen (CEBAM):

• Blijf kalm en neem afstand als je voelt dat je je geduld verliest
• Vraag hulp aan familie of vrienden als je overbelast bent
• Leg je baby veilig neer in zijn bedje en loop even weg om tot rust te komen
• Schakel professionele ondersteuning in, zoals Kind en Gezin of een huisarts

Baby’s huilen als manier van communiceren. Dit betekent niet dat je een ‘slechte ouder’ bent (BVK). Enkele tips om een huilende baby te kalmeren:

• Zorg voor fysieke nabijheid, zoals huid-op-huidcontact
• Gebruik rustgevende geluiden, zoals zachte muziek
• Draag je baby in een draagdoek of maak een wandeling buiten
• Zorg voor regelmaat in voeding, slaap en activiteiten

Indien je vermoedt dat een kind mishandeld wordt, aarzel dan niet om hulp in te schakelen. In België kan je terecht bij Kind en Gezin (https://www.kindengezin.be) of bel 112 bij een noodsituatie. Blijf altijd bij de baby tot professionele hulp arriveert en zorg ervoor dat hij in een veilige omgeving blijft.

Shaken Infant Syndroom is een ernstig probleem dat vaak voorkomt bij vermoeide of gestreste ouders. Bewustwording, preventie en tijdig ingrijpen kunnen levens redden. Als ouder is het belangrijk om te weten dat huilen normaal is en dat er veilige manieren zijn om met stress om te gaan. Blijf alert op waarschuwingssignalen en aarzel niet om hulp in te schakelen als je je zorgen maakt over een baby in je omgeving (Kind en Gezin).